Na omawianym obszarze wyraźnie zaznacza się piętrowy układ roślinności. Do wysokości ok. 550 m n.p.m. wyróżniamy piętro pogórza, powyżej – piętro regla dolnego

 W piętrze pogórza naturalny drzewostan stanowią grądy, czyli lasy lipowe z domieszka innych gatunków, a na wychodniach kwaśnych skał – bory mieszane z dużym udziałem sosny. W praktyce, wskutek działalności człowieka drzewostan grądów został na wielu obszarach przekształcony i składem gatunkowym zbliża się do borów. Najlepiej zachowane fragmenty grądów rosną na obrzeżach doliny Raby, natomiast typowe bory mieszane znajdziemy w Sieprawiu w rejonie Kopytka, czy na Czerwonej Górze w Zakliczynie. Piętro regla dolnego to bory jodowo-świerkowe oraz żyzne lub kwaśne buczyny. W borach jodłowych, porastających zbocza dolin, znajdziemy wiele ciekawych roślin, m.in. widłaki. Buczyny cechują się znacznym ocienieniem w lecie, stąd większość roślin runa zakwita tu wczesną wiosną, zanim drzewa wypuszczą liście. Najlepiej zachowane kompleksy borów jodłowych zobaczymy w rejonie polany Konieczne pod Łysiną i pod Lubomirem zaś buczyn – na samej Łysinie, Ostryszu i Kotoniu. Roślinność Turystycznej Podkowy to nie tylko lasy, ale także półnaturalne zespoły roślinne związane z ekstensywnym rolnictwem. Na szczególną uwagę zasługują obszary łąkowe i pastwiskowe, występujące na różnych siedliskach – od suchych po podmokłe (w tym szuwary, porastające brzegi zbiorników wodnych). Cechują się one swoistym składem gatunkowym i stanowią środowisko życia wielu zwierząt. Liczba prawnie chronionych gatunków roślin, występujących na terenie Turystycznej Podkowy, wynosi ok. 50. Raba stanowi raj dla wędkarzy – niestety amatorzy tego zajęcia nie mogą korzystać z zamkniętego akwenu Jeziora Dobczyckiego. Najpopularniejsze ryby zamieszkujące tutejsze wody to: pstrąg tęczowy, świnka i brzana, natomiast w mniejszych potokach spotkać można pstrąga potokowego i strzeblę. Świat płazów i gadów obejmuje większość krajowych gatunków (są one pod ochroną), na czele z salamandrą plamistą, kumakiem górskim, jaszczurką zwinką, zaskrońcem i żmiją. Miłośnicy ornitologii zobaczą tu ponad 150 gatunków ptaków. Najciekawsze związane są ze środowiskiem górskim (m.in. drapieżne myszołowy i sowy: puchacz i puszczyk uralski) oraz wodnym. Jeziora Dobczyckie stanowi obszar lęgów i łowów licznych gatunków, przybywa tu w celu obserwowania ptaków wielu ornitologów i miłośników fotografowania przyrody. Wśród ssaków znajdziemy zwierzęta zarówno rzadkie, jak i pospolite, m.in. sarny, jelenie, dziki, lisy, kuny, łasice, popielice czy ryjówki. Od czasu do czasu zagląda w okolice Węglówki i Pcimia niedźwiedź. Zachowując ciszę na górskim szlaku, stosunkowo łatwo napotkamy dziką zwierzynę. Jedynym obszarem chronionym jest użytek ekologiczny „Polana Sucha”, obejmujący obszar 5 ha i chroniący zespoły roślinne górskiej łąki na przełęczy między Łysiną a Kamiennikiem. Pozostałe formy ochrony przyrody to pomniki przyrody – pomnikowe drzewa, skałki i głazy. Obecnie na obszarze Turystycznej Podkowy rosną 42 pomnikowe okazy drzew w Sieprawiu, Zakliczynie, Dobczycach, Kornatce, Raciechowicach, Komornikach, Gruszowie, Krzesławicach, Wiśniowej, Pcimiu i Trzebuni, a także głaz narzutowy w Dobczycach oraz 2 skałki piaskowcowe (Diabelski Kamień w Dąbiu i Kamień Grzyb w Zegartowicach).